Gwamnatin tarayya za ta samar da kusan N160.46bn daga harajin haraji kan ayyukan sadarwa a shekarar 2023.
A cewar hukumar sadarwa ta Najeriya, hadakar kudaden shiga na masu aiki a cikin GSM, Fixed Wired, da kuma masu samar da sabis na Intanet ya kai N3.21tn a shekarar 2021. Idan gwamnati ta aiwatar da harajin fitar da kashi biyar cikin 100 na ayyukan sadarwa, za ta samar da kusan N160. 46bn.
Adadin, duk da haka, yana ɗauka cewa kudaden shiga na telcos zai kasance a tsaye. Amma a zahiri, yana iya zama mafi girma ko ƙasa dangane da tushen tattalin arziki a cikin 2022.
A kwanakin baya ne gwamnatin tarayya ta bayyana shirin aiwatar da harajin kashi 5 cikin 100 na haraji kan ayyukan sadarwa a kasar nan.
Ministar kasafin kudi da tsare-tsare ta kasa, Zainab Ahmed ta bayyana hakan a yayin wani taron masu ruwa da tsaki kan aiwatar da harajin kan ayyukan sadarwa a Najeriya.
Ahmed, wanda ya yi magana ta bakin mataimakin babban jami’in ma’aikatar, Mista Frank Oshanipin, ya ce an aiwatar da harajin harajin ne a wani yunkuri na kara wa gwamnati kudaden shiga.
Ta ce, “Ba a kayyade adadin harajin a cikin dokar ba, domin hakkin shugaban kasa ne ya daidaita kudin harajin kuma ya kayyade kashi biyar bisa dari na ayyukan sadarwar da suka hada da GSM.
“ Sanin al’umma ne cewa kudaden shiga namu ba zai iya tafiyar da ayyukanmu na kudi ba, don haka muka karkata akalar mu zuwa ga kudaden shigar da ba na man fetur ba. Alhakin samar da kudaden shiga don tafiyar da gwamnati ya rataya a wuyanmu duka.”
A cewar shugaban kungiyar masu lasisin sadarwa ta Najeriya, Gbenga Adebayo, masu amfani da wayar za su dauki nauyin karin harajin kashi 5 cikin 100.
A wurin taron, ministar kudin ta bayyana cewa nan ba da jimawa ba za a fara aiwatar da harajin amma tun daga lokacin aka fara nuna shakku kan ko za a aiwatar da harajin kwata-kwata.
Ministan Sadarwa da Tattalin Arziki na dijital, Isa Pantami, a ranar Litinin, ya bayyana cewa ya sabawa harajin kuma zai yi komai don dakatar da aiwatar da shi.
A cewarsa, masana’antar sadarwa ta riga ta yi abubuwa da yawa game da samar da kudaden shiga a cikin al’umma kuma yunkurin fadada shi na iya yin illa ga hakan.
Da yake jawabi a bugu na farko na taron baje kolin kayayyakin sadarwa na ‘yan asalin kasar da ofishin bunkasa harkokin sadarwa na Najeriya ya shirya, ya bayyana cewa, “Ma’aikatar sadarwa da tattalin arzikin dijital ba ta gamsu da duk wani kokari na bullo da harajin kan ayyukan sadarwa ba.”
Ya kara da cewa, “Bayan bayyana matsayinmu, za mu bi bayan fage, mu yaki duk wata manufa da za ta lalata bangaren tattalin arzikin dijital. Za mu je ta kowane fanni bisa halal da kare muradunta bisa doka.”
Mai yiyuwa ne a mika harajin ga masu amfani da harkokin sadarwa wadanda za su dauki nauyi.
Da yake tsokaci kan adadin kudin da gwamnatin tarayya za ta iya samu wajen aiwatar da wannan haraji, babban jami’in gudanarwa na kungiyar kamfanonin sadarwa ta Najeriya, Ajibola Olude, ya ce, “Ban ga gwamnatin tarayya na aiwatar da harajin kashi biyar cikin dari.
“Ministan Sadarwa da Tattalin Arziki na Dijital ya caccaki shirin yana mai cewa bai bi ka’ida ba. Akwai ka’idoji da aka gindaya kafin aiwatar da wancan harajin kashi 5 cikin 100. Wani dalilin da ya sa ban ga ana aiwatar da shi ba shi ne saboda abubuwan da suka shafi tattalin arziki a kasar nan. Farashin bai tsaya tsayin daka ba, idan aka aiwatar da shi, zai haifar da karuwar laifuka.”
Shugaban kungiyar masu biyan harajin na kasa, Adeolu Ogunbanjo, wanda ya kasance a wurin taron da aka tattauna batun aiwatar da harajin, ya shaida wa wakilinmu cewa gwamnati ta shirya aiwatar da harajin a shekarar 2020 amma ta dakata saboda annobar COVID- 19.
