Kwamitin Shugaban ƙasa kan COVID-19 a ranar Litinin ya ayyana jihar Kogi a matsayin babbar haɗari ga cutar COVID-19 saboda ƙin amincewa da kasancewar cutar, ba da rahoton gwaji da kuma rashin cibiyoyin keɓewa.
Manajan abubuwan da suka faru na kasa na PTF, Mukhtar Muhammad, wanda ya bayyana hakan yayin taron ƙarawa juna sani na PTF a Abuja, ya gargaɗi ‘yan Najeriya kan ziyartar jihar a matsayin matakin kariya.
Ya faɗi haka ne bayan da aka yi nazarin yadda cutar take a ƙasar nan, an gano ƙananan hukumomi 22 masu ɗ nauyi a tsakanin jihohi 13 na ƙasar.
“Mun faɗi inda bayanai ba sa fitowa. Idan ba mu gwada ba, ba za a binciko bayananku ba, kuma idan ba a binciko bayananku ba, ba za mu san matakin cutar a jiharku ba.
“Sanannu a cikin jihohin da ba su bayar da rahoto yadda ya kamata sun haɗa da Yobe, Jigawa, Zamfara da Kebbi, kuma ba shakka Kogi ba su bayar da rahoto kwata-kwata.
“Jihohin da ba sa gwaji suna iya kasancewa cikin haɗari sosai fiye da jihohin da a halin yanzu aka san su da jihohin da ke da nauyi.
“Jihar da ba ta gwaji ko kaɗan babbar haɗari ce ga ‘yan Nijeriya su je can, saboda babu wurin gwajin kuma ko da kun yi rashin lafiya, babu wata cibiyar keɓewa, kuma ba su ma yarda cewa cutar ta wanzu ba. Don haka ne ma ya sa muka sanya waccan jihar a kan gaba a cikin mummunan haɗari, ”in ji Muhammad.
Ya ce, ƙananan hukumomi 22 da aka ɗorawa nauyi a cikin jihohi 13 na ƙasar nan, galibi a manyan biranen jihar sun bayar da sama da kashi 95 na sabbin kamuwa da cutar da aka samu a cikin makonni shida da suka gabata. A cewarsa, jihohi da ƙananan hukumomi sune Nkanu West (Enugu); Abuja Municipal (FCT), Gwagwalada FCT, Gombe (Gombe); Chikun (Kaduna), Kaduna ta Arewa, Kaduna ta Kudu; Nassarawa (Kano), Katsina (Katsina), Ilorin ta Kudu (Kwara), Ilorin West (Kwara), Eti-Osa (Lagos), Ikeja (Lagos), Kosofe (Lagos), Lagos Mainland (Lagos), Keffi (Nasarawa), (Lafia), Nasarawa, Ibadan ta Arewa (Oyo), Jos ta Arewa (Plateau), Jos ta Kudu (Plateau), Port-Harcourt, (Rivers) da Wamako (Sokoto).
“PTF yana aiki a halin yanzu don samar da tallafi ga jihohi daban-daban ta hanyar rundunonin su zuwa ga fahimtar da aiwatar da dokokin da Shugaba Muhammadu Buhari ya sanyawa hannu.
“Kamar yadda aka ambata a baya, dokar ta shafi wuraren ibada, zirga-zirgar jama’a, bankuna, wuraren aiki, wasanni da sauransu.
Abubuwan da ke cikin ƙa’idoji sun haɗa da: Rage cunkoso wajen taro, sanya tilas a rufe baki da hanci, da kuma samar da dukkan ikon zartar da hukunci daga hukumomin tilasta yin doka.
“Muna sa ran gwamnatoci, cibiyoyi masu zaman kansu da sauran masu mulki su aiwatar da wadannan ƙa’idoji. Misali, sanya sanarwar saka mask, don fadakar da ma’aikatanka.
“Dabarun da suka dace za a karɓe su kuma za su haɗa da kotun tafi-da-gidanka kan manyan wurare kamar alamomi, wuraren ajiyar motoci, kuma ana sa ran cewa duk hukumomin karfafa doka za su sa ido kan ƙorafe-ƙorafe ko ma’aikatansu da suke sa ido a kansu.
“Muna ba da shawara ga jihohi don bunkasa dabarun shigar da al’umma da dabarun sadarwar haɗari don fadakar da jama’a kan bin waɗannan ƙa’idoji da inganta sauye-sauyen halaye.
“Makon da ya gabata mun fara ne da FCT, inda muka yi ganawa mai fa’ida tare da Ministan da masu ruwa da tsaki na FCT. A yanzu haka muna ci gaba da tsara yadda za a aiwatar da shi da kuma lokacin da za a fara gudanar da ayyukan a FCT. ” ya ƙara da cewa.
